Tên hiện vật: Công cụ đá lửa văn hóa Pfyn
Chất liệu: Đá lửa, cán gỗ, nhựa bạch dương
Xuất xứ: Öhningen, miền Nam nước Đức
Niên đại: Khoảng 3800 đến 3500 trước Công nguyên
Chiếc dao đá lửa được phát hiện tại một di chỉ khảo cổ thời kỳ đồ đá mới ở miền Nam nước Đức mang đến cái nhìn hiếm hoi về cách con người tiền sử thực sự sử dụng dao: gắn vào cán gỗ để dễ cầm nắm và tránh bị thương.
Hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ Bang Baden-Württemberg (ALM), được tìm thấy tại địa điểm Wangen-Hinterhorn thuộc thị trấn Öhningen – nằm sát biên giới Đức – Thụy Sĩ. Dài chỉ 7,3 cm, công cụ này trông như một “dao đa năng” thời tiền sử. Phần lưỡi sắc bén làm từ đá lửa được gắn chặt vào cán gỗ bằng nhựa bạch dương, với một lỗ nhỏ khoan ở phần cán – có lẽ để treo lên khi không dùng.
Chiếc dao này được phát hiện tại một khu định cư gắn với văn hóa Pfyn, một nền văn hóa thời đồ đá mới từng lan rộng từ Nam Bavaria đến Bắc Thụy Sĩ trong khoảng 4300 đến 3500 TCN. Văn hóa Pfyn nổi tiếng với kiểu nhà sàn – những ngôi nhà dựng trên cọc gỗ trong các vùng đất ngập nước ven hồ, sông và đầm lầy.
Bài Liên Quan
Theo UNESCO, đến nay đã phát hiện gần 1.000 địa điểm nhà sàn thời tiền sử tại sáu quốc gia, và những khu vực đất ngập nước này tạo điều kiện bảo tồn cực tốt cho các vật liệu hữu cơ như gỗ, vốn thường bị phân hủy theo thời gian. Di chỉ Wangen-Hinterhorn với các cấu trúc nhà sàn đầu tiên được một người nông dân phát hiện năm 1856, nhưng phải đến thập niên 1970–1980, các cuộc khai quật quy mô lớn mới được tiến hành.
Người Pfyn bắt đầu định cư quanh hồ Constance khoảng năm 3900 TCN. Họ xây nhà sàn từ cây địa phương, nuôi gia súc và trồng trọt. Tuy nhiên, họ có thể không sống cố định – các nhà khảo cổ phát hiện bằng chứng về nhiều đợt cư trú nối tiếp nhau trong suốt thiên niên kỷ. Các hiện vật được bảo quản trong môi trường ngập nước cho thấy người Pfyn không ngừng đổi mới trong kỹ thuật dệt và bắt đầu chế tác các vật dụng bằng đồng – dấu hiệu sớm của chuyển tiếp sang thời đại kim loại.
Ngoài chiếc dao nói trên, các nhà khảo cổ còn phát hiện một số công cụ khác có kết hợp gỗ và đá lửa thuộc văn hóa Pfyn, bao gồm một dao găm có cán gỗ (niên đại 3000–2400 TCN) cũng đang được lưu giữ tại ALM, và một con dao phát hiện từ thập niên 1940 – đặc biệt vì trong lớp nhựa gắn lưỡi dao vào cán gỗ có in dấu hạt ngũ cốc. Dấu vết này cho thấy những công cụ hiếm gặp ấy có thể đã được dùng trong việc chế biến thực phẩm, dù đến nay chức năng cụ thể của chúng vẫn còn là điều chưa thể chắc chắn.
