Trong bối cảnh chính trị và an ninh luôn biến động ở Trung Đông, thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza vào ngày 19 tháng 1 đã thắp lên một tia hy vọng mới cho người dân Israel sau hơn 15 tháng chiến tranh. Bài đăng này được xây dựng dựa trên những quan sát và phân tích của nhà báo Amos Harel, đồng thời bổ sung thêm một số góc nhìn về tình thế đầy phức tạp của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, và tương lai của Dải Gaza cũng như khu vực.
Khởi đầu của một “thỏa thuận mong manh”
Những ngày ngay sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực, không khí tại Israel rơi vào một cơn bão cảm xúc mãnh liệt. Khác với nỗi đau và sự bàng hoàng mà Hamas đã gieo rắc từ ngày 7 tháng 10 năm 2023, lần này, người dân Israel trào dâng cảm xúc vui mừng và hy vọng. Thỏa thuận có thể không bền vững lâu dài; căng thẳng vẫn âm ỉ, và nhiều chuyên gia cảnh báo khả năng nó đổ vỡ bất cứ lúc nào. Nhưng ít nhất tại thời điểm hiện tại, tiếng súng đã tạm dừng ở cả Gaza và biên giới Lebanon. Hơn hết, một số con tin Israel bắt đầu được phóng thích.
Với một quốc gia luôn xem việc bảo vệ công dân Do Thái là sứ mệnh hàng đầu – từ sau khi Israel được thành lập năm 1948, chưa bao giờ khái niệm “vùng an toàn cho người Do Thái” bị thử thách nghiêm trọng như sau sự kiện ngày 7 tháng 10. Từ đó cho đến trước thỏa thuận, trong hơn 15 tháng chiến sự, chính phủ Israel tỏ ra bế tắc trong việc giải cứu 251 con tin, cả người Israel lẫn nước ngoài, bị đưa vào Gaza. Chính sự bất lực kéo dài này làm lung lay niềm tin của người dân vào khả năng phòng vệ của quân đội và chính phủ.
Nhưng giờ đây, thỏa thuận ngừng bắn mở ra cánh cửa hẹp để Israel bắt đầu khôi phục “căn tính” của mình với tư cách là nơi trú ẩn an toàn cho người Do Thái, bằng cách đưa một số con tin trở về. Theo thống kê, đến thời điểm ký kết thỏa thuận, vẫn còn 97 con tin Israel (bao gồm cả dân thường và binh sĩ) được cho là còn sống. Cho đến nay, 7 người (tất cả đều là phụ nữ) đã được trả tự do, và dự kiến sẽ có thêm 26 người được thả trong vòng bốn tuần rưỡi tới.
Để đạt được điều này, Israel đã phải đánh đổi rất lớn. Đổi lại 33 con tin đầu tiên, Israel sẽ trả tự do cho khoảng 1.700 tù nhân Palestine, trong đó có hơn 200 người lĩnh án chung thân vì tội sát hại công dân Israel. Và đó mới chỉ là “Giai đoạn Một”. Sau khi 33 con tin được trao trả, vẫn còn 64 người khác ở Gaza – số được cho là còn sống dưới 30 người. Để giải cứu họ, Israel buộc phải chấp nhận nhượng bộ nhiều hơn nữa, kể cả trao trả hàng nghìn tù nhân Palestine, bao gồm các “nhân vật khét tiếng” từng tổ chức các vụ đánh bom tự sát đẫm máu.
Dù bị phản đối kịch liệt, đặc biệt từ phe cực hữu, thỏa thuận vẫn được đa số người dân Israel ủng hộ, ít nhất ở khía cạnh nhân đạo. Một số người, dù từng phản đối về mặt chiến lược, cũng không thể phủ nhận tín hiệu lạc quan khi thấy con tin, nhất là phụ nữ và trẻ em, trở về. Song, chiều sâu của cuộc khủng hoảng còn lớn hơn nhiều.
Bảo vệ “vùng an toàn” Do Thái: Căn tính và thử thách
Trong suốt hơn 70 năm kể từ khi lập quốc, Israel duy trì niềm tin mạnh mẽ rằng lực lượng quốc phòng (IDF) và các cơ quan an ninh sẽ luôn là “tấm khiên” bảo vệ mọi công dân Do Thái. Thực tế là Israel đã trải qua nhiều cuộc chiến và xung đột, nhưng chưa từng có cảm giác bất lực như sau ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Ngày hôm ấy, Hamas vượt biên, tấn công các khu dân cư và giết hại thường dân Do Thái với một mức độ tàn bạo gây sốc. Từ trước đến nay, dù Hamas thỉnh thoảng phóng rocket hay tiến hành xâm nhập, quân đội Israel hầu như luôn phản ứng kịp. Nhưng vụ tấn công này đã phá vỡ hoàn toàn niềm tin căn bản của xã hội Israel rằng “chính phủ và quân đội sẽ đến giải cứu bất cứ người Do Thái nào gặp nguy hiểm”. Và sự bất lực càng trở nên rõ nét trong hơn 15 tháng chiến tranh tiếp sau đó: Nhà nước Israel không thể nhanh chóng đưa những con tin bị bắt vào Gaza trở lại.
Khi giai đoạn ngừng bắn bắt đầu, chính phủ Israel cuối cùng cũng tỏ rõ quyết tâm “vá lại” lỗ hổng nghiêm trọng này. Với đa số người dân Israel, chính quyền khó có thể chuộc lại sai lầm đã để xảy ra thảm kịch 7/10, nhưng ít ra, việc giải cứu con tin mang đến chút hy vọng cho việc khôi phục một phần hình ảnh “nơi trú ẩn an toàn cho dân tộc Do Thái”.
Sự đổi chác đắt đỏ và hai mặt của thỏa thuận
Quả thật, cái giá để “vá” lại niềm tin này không hề rẻ. Chưa kể việc Israel phải chấp nhận trả tự do cho hàng loạt tù nhân Palestine bị kết án giết người, còn có những nghi vấn lớn về an ninh: Liệu số tù nhân được phóng thích có quay lại con đường bạo lực? Liệu Hamas có tận dụng thỏa thuận để lấy lại sức mạnh?
Nhiều người Israel thấy chua chát khi biết “Phase One” của thỏa thuận chỉ là bước khởi đầu, vì phần lớn những con tin còn lại vẫn đang bị giam giữ sâu trong Dải Gaza. Để đổi lấy họ, Israel có thể phải nhượng bộ thêm, kể cả giải phóng “những tên tuổi khét tiếng” mà mọi chính phủ Israel trước nay đều tránh thả.
Bên cạnh đó, cánh hữu cực đoan trong nội bộ chính phủ – cụ thể là các bộ trưởng như Bezalel Smotrich và Itamar Ben-Gvir – đe dọa từ chức nếu Israel không quay lại chiến trường. Họ cho rằng chiến tranh cần tiếp tục cho đến khi đánh bại hoàn toàn Hamas. Nhưng cùng lúc đó, Thủ tướng Netanyahu lại chịu áp lực lớn từ phía Mỹ, nơi Tổng thống Donald Trump – người mới đắc cử và sẽ nhậm chức không lâu sau khi thỏa thuận có hiệu lực – muốn nhìn thấy chiến sự chấm dứt để thực hiện các kế hoạch rộng lớn hơn ở Trung Đông.
Trump và kế hoạch khu vực: Những toan tính lớn
Giới quan sát ở Israel hiểu rằng tương lai của thỏa thuận và tương lai chính trị của Netanyahu phụ thuộc rất nhiều vào quyết định của Tổng thống Trump. Tân tổng thống Mỹ bày tỏ mong muốn có một bước đột phá về mặt đối ngoại ở khu vực. Từ nhiều tháng qua, nhóm cố vấn của Trump đã râm ran bàn về các dự án hợp tác công nghệ và quốc phòng lớn giữa Mỹ với Ả Rập Xê Út, đi kèm với một thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Xê Út – tương tự nỗ lực mà chính quyền Biden từng theo đuổi vào cuối năm 2023 (trước khi Hamas tấn công).
Để đạt được mục tiêu đó, Trump cần nhìn thấy hòa bình, hay chí ít là sự lặng sóng, được duy trì tối đa ở Gaza và Lebanon. Trong khi ai cũng hiểu rằng hai phe chưa thể nào hóa giải hết mâu thuẫn, một lệnh ngừng bắn bền vững sẽ phục vụ tốt cho sự kiện “bình thường hóa” quy mô lớn, cho các gói đầu tư và hợp tác an ninh, công nghệ mà Trump ấp ủ.
Quá trình đàm phán gian nan và nguyên nhân bế tắc
Ngay từ tháng 11 năm 2023, Hamas đã có dấu hiệu muốn thương thảo, vì số lượng lớn phụ nữ và trẻ em bị bắt giữ hóa ra trở thành “gánh nặng” hơn là “tài sản chiến lược”. Israel, thông qua Ai Cập, Qatar và Mỹ, đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn đổi con tin đầu tiên, nhưng khi hết 7 ngày, mọi thứ lại bế tắc. IDF tái chiếm và mở rộng cuộc tấn công bằng bộ binh vào khu vực trung tâm và miền nam Gaza.
Nỗ lực đàm phán lại tái diễn nhiều lần, có lúc tưởng chừng đi đến kết quả, nhưng rồi cứ bị phá vỡ. Tháng 5 năm 2024, Tổng thống Joe Biden tuyên bố đạt được một bản thỏa thuận “ngừng bắn đổi con tin” mà Mỹ cho là Israel đã ngầm đồng ý, nhưng ngay sau đó Netanyahu phủ nhận. Thỏa thuận đó về sau được cho là gần giống hệt bản mà Israel cuối cùng chấp nhận vào tháng 1 năm 2025.
Các thành viên trong nhóm đàm phán của Israel tin rằng Netanyahu nhiều lần phá hỏng các đàm phán vào phút chót vì sợ mất sự ủng hộ của liên minh cực hữu. Những bộ trưởng Smotrich và Ben-Gvir không hề nhượng bộ việc tiếp tục đánh Hamas đến cùng. Nếu chính phủ sụp đổ, Netanyahu sẽ đối mặt các vụ án tham nhũng đầy rủi ro pháp lý. Thế nên ông bị tố là “hy sinh lợi ích quốc gia” để bảo vệ vị thế chính trị cá nhân.
Trong khi ấy, gia đình của 251 con tin – rồi sau này giảm còn 97 con tin – dần mất kiên nhẫn. Các cuộc biểu tình, tuần hành rầm rộ ở Tel Aviv và khắp nơi. Tại một quảng trường lớn gần trụ sở Bộ Quốc phòng, người ta đổi tên thành “Quảng trường Con Tin”. “Chuyện gì xảy ra nếu đó là con gái anh?” trở thành câu hỏi nhức nhối lan tỏa trên áp phích, băng rôn. Cộng đồng mạng chia sẻ câu chuyện cá nhân của con tin, người dân trao nhau ruy băng vàng, dựng ghế trống mang tính biểu tượng.
Thành tích giải cứu của quân đội Israel gần như bằng không, mới chỉ đưa được 8 con tin ra khỏi Gaza suốt cả cuộc chiến – tức chỉ 3% tổng số con tin bị bắt. Hàng chục con tin khác bị phát hiện đã tử vong dưới các đống đổ nát hoặc trong những hầm bí mật. Đối với một quốc gia nổi tiếng về các chiến dịch táo bạo (như Entebbe năm 1976), kết quả này quả là thất bại đau đớn.
Bước ngoặt dưới sức ép của Trump
Cuối cùng, thời điểm quyết định đến khi Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2024, sẵn sàng nhậm chức vào cuối tháng 1 năm 2025. Sự xuất hiện của Trump làm thay đổi cục diện: ông đưa ra áp lực công khai và mạnh mẽ yêu cầu phải có thỏa thuận giải cứu con tin và chấm dứt chiến tranh Gaza.
Theo nhiều nguồn tin từ cả Israel lẫn Mỹ, Trump muốn nhanh chóng tạo dấu ấn ngoại giao ở Trung Đông, dọn đường cho loạt dự án quân sự và kinh tế với Ả Rập Xê Út, cũng như mở rộng “hiệp ước Abraham” mà trước đây chính quyền Biden đã cố củng cố. Trump cũng có mục tiêu chấm dứt các cuộc chiến kéo dài mà Mỹ dính líu, chứ không muốn khai mào cuộc xung đột mới.
Dưới áp lực ấy, Netanyahu hầu như không thể tiếp tục lảng tránh. Những nhân vật thân cận như Bộ trưởng Ron Dermer thường xuyên qua lại Mỹ, gặp gỡ đội ngũ của Trump để đàm phán. Vào cuối tháng 12 năm 2024, Trump và Biden có thỏa thuận “chung tay” nhằm dứt điểm cuộc chiến Gaza trước ngày 20 tháng 1 năm 2025 – thời điểm Trump chính thức nhận quyền.
Trong một diễn biến kịch tính, Steve Witkoff – nhà tài phiệt bất động sản được Trump chỉ định làm đặc phái viên Trung Đông – đích thân bay sang Doha (Qatar), tham gia bàn thảo với Hamas và phái đoàn Israel. Dù không có nhiều kinh nghiệm ngoại giao, Witkoff được cho là “chìa khóa” mở khóa bế tắc, nhờ lối đàm phán sát sườn và các ưu đãi mà Mỹ có thể hứa hẹn.
Đến ngày 10 tháng 1 năm 2025, Witkoff bất ngờ đòi gặp Netanyahu vào ngày Sabát (thứ Bảy), trong khi Netanyahu đang nghỉ dưỡng sau ca phẫu thuật. Dù thường tuân thủ nguyên tắc không tiếp khách vào ngày Sabát, Netanyahu buộc phải phá lệ. Ngay tối hôm đó, các lãnh đạo tình báo hàng đầu như Giám đốc Mossad David Barnea, Giám đốc Shin Bet Ronen Bar và Tướng Nitzan Alon được lệnh tái lập kênh đàm phán tại Qatar. Và chỉ 8 ngày sau, thỏa thuận ngừng bắn ra đời, có hiệu lực đúng vào hôm trước lễ nhậm chức của Trump.
Trớ trêu ở chỗ: Đây gần như chính là thỏa thuận mà Biden từng công bố và bị Netanyahu bác bỏ trước đó. Điều thay đổi là sức ép nặng nề từ Washington. Giới bình luận ví von: “Netanyahu bị kẹt giữa Trump và cánh hữu cực đoan.” Nếu làm theo Trump, ông phải dừng chiến tranh, phóng thích tù nhân Palestine, đối mặt nguy cơ chính phủ tan rã. Nếu từ chối, ông có thể phải đương đầu với những đòn trừng phạt chính trị khác từ Mỹ, và nguy cơ lớn hơn cho sự tồn tại của chính quyền Israel trong bối cảnh đơn độc.
Chướng ngại phía trước: Xung đột nội bộ và “món nợ” với Trump
Dĩ nhiên, thỏa thuận vừa ký kết chỉ mới là màn khởi đầu. Cánh cực hữu như Ben-Gvir tuyên bố từ chức để phản đối, Smotrich thì chờ xem “Giai đoạn Một” thế nào rồi mới quyết định. Nếu đến thời điểm cần bước vào “Giai đoạn Hai” – đổi thêm nhiều con tin lấy hàng nghìn tù nhân Palestine – Netanyahu sẽ hứng chịu sức ép vô cùng lớn để hoặc nối lại chiến tranh hoặc chấp nhận hy sinh liên minh.
Theo tin đồn, Netanyahu đang “nói nước đôi”: với Trump, ông hứa sẽ thực hiện đủ các điều khoản; với cánh hữu, ông trấn an rằng nếu đàm phán Giai đoạn Hai thất bại, Israel sẽ quay lại ném bom Gaza. Có thông tin cho rằng chính quyền Biden để lại cho Netanyahu một “lá thư” cho phép Israel tái động binh sau 43 ngày, nếu Hamas không trao trả hết con tin còn lại.
Một nguy cơ khác là các nhóm cực hữu sẽ đẩy mạnh bạo lực ở Bờ Tây – tấn công dân thường Palestine, phóng hỏa tài sản, tìm cách gây căng thẳng để phá vỡ thỏa thuận. Shin Bet đã cảnh báo “khủng bố Do Thái” có thể hành động như một nỗ lực gián tiếp hủy hoại tiến trình đàm phán. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz (thân cận với Netanyahu) lại thả một số phần tử cực hữu khỏi trại giam hành chính, khiến tình hình thêm hỗn loạn.
Tuy nhiên, phải nhìn thẳng rằng vị thế của Hamas hiện cũng suy yếu đáng kể. Tổ chức này mất nhiều thủ lĩnh, cơ sở hạ tầng quân sự và sự ủng hộ quốc tế. Đồng minh Hezbollah cũng vừa thua đau trong cuộc chiến ngắn với IDF vào mùa thu 2024. Iran, quốc gia hậu thuẫn cho Hamas, bị thiệt hại nặng nề bởi các đợt không kích Israel cuối năm 2024, và còn bối rối khi chế độ Tổng thống Bashar al-Assad tại Syria sụp đổ vào tháng 12 năm 2024, làm đứt đoạn hành lang vận chuyển vũ khí.
Trong hoàn cảnh đó, Hamas có thể phải chấp nhận thỏa thuận để trấn an người dân Gaza – nơi mà 70% số nhà cửa bị phá hủy, hơn 47.000 người Palestine được cho là đã thiệt mạng (con số do Hamas đưa ra, không phân biệt dân thường hay quân lính), và khoảng 90% dân Gaza phải tản cư, sống trong lều trại tạm bợ ở miền nam.
Vai trò và tham vọng của Netanyahu
Thực tế cho thấy, thỏa thuận ngừng bắn có thể là cơ hội cho Netanyahu “đổi sắc” và xích lại gần trung dung, nhất là khi ông thấy khó duy trì liên minh cực hữu đã mất uy tín sau ngày 7/10 và kéo dài cuộc chiến tốn kém. Nếu chính phủ cánh hữu hiện tại sụp đổ, ông có thể tìm cách thành lập một liên minh khác bao gồm cả các đảng trung tả để vượt qua giai đoạn sóng gió. Đồng thời, ông vẫn đối mặt sức ép từ tòa án trong các vụ tham nhũng.
Để thuyết phục cử tri rằng “chỉ có ông mới đưa Israel đến những thỏa thuận lịch sử với thế giới Ả Rập”, Netanyahu phải làm hài lòng Trump, người đang hướng tới những “mối quan hệ vàng” với Ả Rập Xê Út và thậm chí mơ về một thỏa thuận hạt nhân mới với Iran, khắt khe hơn nhiều so với thỏa thuận năm 2015 thời Obama. Người ta đồn đoán Trump muốn có giải Nobel Hòa bình ngay trong năm đầu nhiệm kỳ thứ hai, và con đường đến đó phải đi qua Jerusalem, Riyadh, và Tehran.
Cùng lúc, phong trào “gia đình binh sĩ tử trận ngày 7/10” yêu cầu thành lập ủy ban độc lập điều tra, tìm ra trách nhiệm của cấp lãnh đạo trong thảm họa an ninh. Đây là quả bom nổ chậm đối với Netanyahu.
Eran Halperin, chuyên gia tâm lý chính trị của Đại học Hebrew tại Jerusalem, nhận định: “Cánh hữu cực đoan lo ngại rằng nếu chiến tranh dừng lại, mọi người sẽ thấy rõ sự thất bại của luận điểm ‘dùng sức mạnh quân sự không giới hạn để bảo đảm an ninh’.” Vụ việc ngày 7/10 cho thấy sự tàn khốc vẫn xảy ra dù Israel chiếm ưu thế vượt trội về vũ khí, và rằng bạo lực chưa chắc là giải pháp đảm bảo an ninh lâu dài.
Tương lai Gaza và vị trí Israel trong “Trung Đông mới”
Sau 15 tháng chiến tranh và vô số biến cố, Gaza giờ là đống tro tàn, phần lớn hạ tầng đổ nát. Hamas, dù suy yếu, không bị tiêu diệt hoàn toàn. Israel, dù có năng lực quân sự áp đảo, không đạt được “chiến thắng trọn vẹn”. Tình cảnh này có thể biến Dải Gaza thành “mồi lửa” bất kỳ lúc nào – nhất là nếu pha hai của thỏa thuận đổ vỡ hoặc có xung đột mới ở Bờ Tây.
Trong khi đó, Trump tỏ rõ ưu tiên “dẹp yên” Trung Đông để xúc tiến các thương vụ và hiệp ước lớn. Sẽ không ngạc nhiên nếu ông tìm cách gắn chặt Netanyahu vào dự án bình thường hóa quan hệ Israel–Ả Rập Xê Út và quay lại “chiến dịch gây sức ép tối đa” lên Iran, hy vọng buộc Tehran ký một thỏa thuận mới để chấm dứt phát triển vũ khí hạt nhân.
Ở góc độ nội bộ, nếu Netanyahu tiếp tục nhượng bộ để duy trì hòa hoãn tại Gaza, bộ máy chính phủ hiện tại có thể sụp đổ do các mâu thuẫn không thể dung hòa với cánh hữu. Và nếu chính phủ gắng gượng đến khoảng cuối tháng 3, họ cũng đối mặt một khủng hoảng chính trị lớn khác xoay quanh vấn đề miễn nghĩa vụ quân sự cho nam giới Haredi (Do Thái cực đoan). Những cam kết từng đưa ra cho khối chính trị tôn giáo có thể trở thành ngòi nổ xung đột mới.
Trong giai đoạn 5 năm qua, Israel đã phải trải qua quá nhiều biến cố: đại dịch COVID-19, 5 kỳ bầu cử liên tiếp, nỗ lực cải cách tư pháp gây tranh cãi, và cuộc chiến kéo dài với những tổn thất không thể đo đếm. Xã hội Israel đang bị chia rẽ sâu sắc về chính trị lẫn ý thức hệ. Nhiều người ngán ngẩm với các lời hứa “quét sạch Hamas” nhưng rồi thực tế hoàn toàn trái ngược.
Điều chắc chắn là năm 2025 vẫn còn nhiều bất ổn, nhưng cũng ẩn chứa khả năng tái cấu trúc cục diện khu vực dưới bàn tay “tái xuất” của Donald Trump. Thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin chỉ là bước khởi đầu của một ván cờ lớn, nơi mà các nước Ả Rập, Iran, Hoa Kỳ và Israel đều cố gắng xoay chuyển tình thế vì lợi ích riêng. Liệu Netanyahu có thể đi trên lằn ranh mong manh, vừa duy trì quan hệ với Trump, vừa xoa dịu cánh hữu trong nước và tái lập trật tự tại Gaza?
Câu trả lời sẽ sớm định đoạt không chỉ tương lai cá nhân Netanyahu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu người dân Israel, Palestine, và rộng hơn là cục diện của một Trung Đông đang chuyển dịch. Khi niềm tin của người Israel vào nhà nước đang lung lay, và Hamas cũng chẳng thể “ăn mừng” một chiến thắng nào, có thể cả hai phía sẽ còn phải cân nhắc nhiều trước khi đẩy mọi chuyện trở lại vòng xoáy chiến tranh.
Dẫu vậy, nhìn về dài hạn, mâu thuẫn căn bản giữa hai quan điểm: (1) “Chỉ có chiến tranh mới ngăn chặn được khủng bố” và (2) “Chỉ có ngoại giao, hòa hoãn mới bảo vệ được lâu dài” vẫn chưa thể dung hòa. Nếu Netanyahu thực sự muốn tồn tại trên chính trường và ghi dấu ấn như một “kiến trúc sư của hòa bình” ở Gaza, ông phải vượt qua cơn khủng hoảng chính trị nội bộ, giải quyết tận gốc vấn đề con tin, và cho người dân Israel lý do chính đáng để tin vào chính phủ, sau khi họ đã chịu cú sốc từ ngày 7/10.
Trong viễn cảnh này, vai trò của Donald Trump cũng vô cùng quan trọng. Ông có thể thúc đẩy Netanyahu tiến tới “đột phá địa chính trị” – bình thường hóa với Ả Rập Xê Út, mở hướng kiềm chế Iran, thậm chí mô phỏng “thương vụ thế kỷ” mà trước đây ông từng hứa hẹn. Nhưng Trump cũng có thể đổi ý nhanh chóng nếu thấy Netanyahu không hợp tác đủ mức.
Và còn một ẩn số lớn: dư luận Mỹ cùng những tiếng nói tại Quốc hội Hoa Kỳ có chấp nhận cách tiếp cận của Trump không, trong bối cảnh Washington đang chia rẽ về nhiều vấn đề cả trong và ngoài nước? Song, hiện tại, với việc Trump cầm quyền, ít nhất Israel biết rõ ông là người kiên quyết “làm tới” khi cảm thấy quyền lợi bị đụng chạm.
Tựu trung lại, “thỏa thuận Gaza” giữa Israel và Hamas, có bàn tay của Ai Cập, Qatar, và đặc biệt là sức ép của Mỹ, mang cả hy vọng lẫn hiểm họa tiềm ẩn. Thương vong nặng nề cùng sự đổ nát ở Gaza chứng tỏ bạo lực không hề giải quyết gọn gàng vấn đề. Hàng nghìn gia đình Palestine và Israel phải gánh chịu nỗi đau mất người thân. Nhưng dù mong manh, lệnh ngừng bắn vẫn là cơ hội hiếm hoi để cứu những con tin còn sống sót và xây dựng lại một phần lòng tin đã sụp đổ.
Cuộc chiến 15 tháng vừa qua cho thấy không bên nào giành được “chiến thắng tất cả”, còn sự can thiệp của Mỹ, với tổng thống mới đắc cử Donald Trump, dường như đang định hình một “Trung Đông mới” theo cách khó đoán. Viễn cảnh sắp tới sẽ quyết định liệu Netanyahu có thể sống sót trên chính trường mà không cần nổ ra thêm một cuộc chiến khác hay không; đồng thời cũng hé lộ hướng đi cho Gaza, cho quan hệ Ả Rập–Israel, và cho chính sách của Hoa Kỳ tại khu vực.
Như vậy, Israel và cả Trung Đông đang ở ngã rẽ quan trọng. Con đường nào cũng sẽ đầy rẫy thách thức và đánh đổi. Việc củng cố thỏa thuận, giải cứu con tin, hay quay lại bạo lực, tất cả phụ thuộc vào nhiều yếu tố đan xen: mâu thuẫn nội bộ Israel, áp lực từ Washington, sự tồn tại của Hamas, và phản ứng của thế giới Ả Rập. Thời gian tới hứa hẹn nhiều biến chuyển gay cấn, và tương lai khu vực có thể sẽ được viết tiếp ngay từ những tuần và tháng sắp đến.
