Blog Lịch Sử

Nô lệ và lịch sử ra đời dòng nhạc Blues

Lịch sử dòng nhạc Blues là câu chuyện về sự vùng lên của nô lệ Mỹ, để cuối cùng tạo thành dòng nhạc thịnh hành phương Tây.

Nguồn: The Collector
lich su ra doi dong nhac blues

Chính di sản tàn khốc của chế độ nô lệ Mỹ đã khai sinh ra dòng nhạc blues, một phong cách âm nhạc ra đời từ cộng đồng người Mỹ gốc Phi ở miền Nam Hoa Kỳ. Blues phát triển qua nhiều thế hệ, hòa quyện giữa truyền thống âm nhạc châu Phi, thánh ca nhà thờ, và nhạc dân gian của người định cư da trắng châu Âu tại miền Nam nước Mỹ. Về mặt âm nhạc, blues sử dụng cấu trúc bốn nhịp mỗi ô nhịp theo dạng blues 12 ô nhịp. Nhạc blues đã gây ảnh hưởng sâu rộng lên phần lớn dòng nhạc hiện đại, dù là ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp.

Khởi Nguồn Nhạc Blues

Nhạc Blues bắt đầu vào cuối thế kỷ 19 tại miền Nam Hoa Kỳ, lấy cảm hứng từ truyền thống âm nhạc châu Phi theo chân những người nô lệ bị mang đến các đồn điền ở Bắc Mỹ. Nô lệ châu Phi đã phải đối mặt với lệnh cấm đối với nhiều truyền thống âm nhạc của họ từ các chủ đồn điền da trắng – những người coi một số hình thức âm nhạc (như đánh trống) là công cụ tiềm năng để giao tiếp và nổi dậy.

Những loại hình biểu đạt âm nhạc khác, như truyền thống hát đối đáp khi làm việc, được phép tồn tại vì chúng phục vụ mục đích duy trì năng suất của các nhóm nô lệ. Việc chuyển đổi những bài ca lao động truyền thống của người Phi phản ánh hiện thực thảm khốc của chế độ nô lệ Mỹ. Khi các thế hệ nô lệ mới ra đời, những bài hát trên đồn điền, các bài thánh ca tôn giáo, và nhạc dân gian da trắng bắt đầu hòa quyện. Các nhạc cụ truyền thống của châu Phi được thay thế bằng đàn banjo, piano, và guitar, dẫn đến sự xuất hiện của các biến thể âm nhạc theo vùng miền, mà về sau được biết đến với cái tên Country Blues.

Blues Miền Quê: Nguồn Gốc từ Miền Nam Hoa Kỳ

Blues Miền Quê bắt nguồn từ vùng đồng bằng sông Mississippi ở miền Nam nước Mỹ. Mặc dù những bản thu âm đầu tiên mới xuất hiện từ những năm 1920, rễ của Delta Blues đã bám sâu trong các đồn điền bông ở Mississippi từ lâu lắm rồi. Delta Blues là tiếng hát mộc đơn ca, với guitar và đôi khi là cả harmonica làm nền. Những điệu guitar “fingerstyle” đầy cảm xúc, cùng cách chơi slide với cần đàn tạo nên dấu ấn cho Delta Blues.

Giọng hát trong Delta Blues thường theo kiểu đối đáp, kể những câu chuyện về tình yêu, mất mát, nghèo đói, và cả nạn phân biệt chủng tộc vùng sông Mississippi nữa. Những huyền thoại nhạc Delta Blues như Skip James đã để lại dấu ấn rất rõ ràng. Một số khác như Geeshie Wiley – người mà chúng ta không hề có ảnh, đời tư cũng bí ẩn – thì chỉ còn sót lại một vài bản thu âm ít ỏi.

Nhánh Biến Thể: Piedmont Blues

Piedmont Blues thì khác với Country Blues một chút. Nó xuất phát từ vùng cao nguyên Piedmont ở Đông Nam nước Mỹ, kéo dài từ Richmond, Virginia đến tận Atlanta, Georgia, bao gồm cả Carolinas, Kentucky, Tennessee, và Alabama. Piedmont Blues có thể nói là sự kết hợp giữa nhạc phúc âm của người da đen, đồng quê, với cả những giai điệu fiddle (vĩ cầm) và nhạc đồng quê từ những người da trắng nghèo trong khu vực.

Piedmont Blues khác Delta Blues ở lối chơi guitar fingerpicking độc đáo – có tiếng bass đệm với ngón cái, lại có thêm giai điệu nhấn nhá chơi bằng các ngón còn lại. Điển hình của phong cách Piedmont, được thể hiện bởi những người tiên phong như Blind Blake, Elizabeth Cotton, Buddy Moss, và Rev. Gary Davis, là nhịp điệu “rách rưới” giống như ragtime và stride piano cuối thế kỷ 19.

Blues xâm nhập phố thị

Đọc thêm:

Sau cuộc Nội chiến Hoa Kỳ (1861-1865), dòng nhạc Blues đã ra đời, khắc họa chân thực cuộc sống khổ cực của cộng đồng người Mỹ gốc Phi ở khu vực nông thôn miền Nam. Đối với họ, Blues là tiếng lòng ai oán trước những bất công, khổ cực mà họ phải chịu đựng.

Khi làn sóng người Mỹ gốc Phi di cư lên các thành phố phía Bắc như Chicago để tìm việc, họ cũng mang theo cả chất Blues lên đó. Nhưng cuộc sống thành thị cũng chẳng dễ dàng gì. Họ bị nhồi nhét vào những khu ổ chuột chật chội, tồi tàn, bị phân biệt chủng tộc, và thiếu cơ hội việc làm.

Mặc dù vậy, chính những khó khăn này đã dẫn đến sự phát triển của các cộng đồng tôn giáo người da màu, họ đấu tranh sôi nổi hơn vì quyền lợi của mình, cũng như thúc đẩy nền văn hóa và nghệ thuật của người Mỹ gốc Phi phát triển mạnh mẽ. Từ môi trường xã hội mới mẻ đó, một phiên bản Blues thành thị đã ra đời, với màu sắc hiện đại hơn, bùng nổ hơn, mà đại diện tiêu biểu chính là cây guitar điện, với những huyền thoại như T Bone Walker và B.B. King.

Ảnh hưởng của Blues trong âm nhạc đương đại

Nhạc của rapper nổi tiếng Jay-Z có ảnh hưởng rất lớn từ Blues, không chỉ về cách kể chuyện mà nhiều lúc còn lấy nhạc Blues làm nhạc nền.

Dòng nhạc Blues đã ảnh hưởng sâu sắc đến nền nhạc Pop phương Tây. Những tượng đài Rhythm and Blues (R&B), những người tiên phong của Rock and Roll, và cả các huyền thoại của nhạc Soul Mỹ, từ Nina Simone đến Otis Reading, đều mang trong mình âm hưởng đặc trưng của Blues. Còn ở bên kia bờ Đại Tây Dương, nhiều ban nhạc Anh nổi tiếng thập niên 60 như The Beatles, Led Zeppelin, hay The Rolling Stones cũng dùng rất nhiều yếu tố Blues trong âm nhạc của họ. Thậm chí, The Rolling Stones còn đặt tên ban nhạc của mình theo một bài Blues nổi tiếng – “Rollin’ Stone” của Muddy Waters.

Ngày nay, có thể nói Hip-hop là dòng nhạc thể hiện sự kết nối mạnh mẽ nhất với Blues. Giống như Blues, Hip-hop cũng thể hiện trải nghiệm của người Mỹ gốc Phi, sử dụng nhiều giai điệu lấy cảm hứng từ Blues, và cũng gìn giữ truyền thống kể chuyện một cách thẳng thắn. Nhịp điệu sôi động và cảm xúc dạt dào của Blues tiếp tục truyền cảm hứng cho rất nhiều thế hệ nhạc sĩ ở đủ mọi phong cách, mọi thời đại.

Rate this post

ĐỌC THÊM

Kim Lưu
Chào mọi người, mình là Kim Lưu, người lập Blog Lịch Sử này. Hy vọng blog cung cấp cho các bạn nhiều kiến thức hữu ích và thú vị.