Nhiều bản tin về chính phủ Hoa Kỳ thường nhắc đến Quốc hội và các nhà lập pháp Mỹ. Quốc hội Hoa Kỳ là cơ quan lập pháp quốc gia, bao gồm hai viện: Thượng viện và Hạ viện.
Hạ viện thường được gọi tắt là “the House” (Hạ viện). Đôi khi, nó còn được gọi là “Ngôi nhà của Nhân dân” (the People’s House).
Biệt danh này xuất phát từ việc những người soạn thảo Hiến pháp năm 1787 đã đặt ra rất ít điều kiện hạn chế cho việc ai có thể trở thành nghị sĩ tại đây. Họ mong muốn Hạ viện trở thành cơ quan gần gũi nhất với đời sống thường nhật của người dân Mỹ.
James Madison, một trong những tác giả của Hiến pháp, sau này đã viết về Hạ viện:
“Cánh cửa của bộ phận này trong chính phủ liên bang luôn rộng mở cho mọi người có tài năng, dù là người bản địa hay nhập cư, dù trẻ hay già, không phân biệt giàu nghèo, cũng chẳng yêu cầu thuộc về một tín ngưỡng tôn giáo nào.”
Điều đó có nghĩa là, thành viên Hạ viện có thể sinh ra ở Mỹ hoặc bất kỳ quốc gia nào khác. Họ có thể chỉ mới 25 tuổi, hoặc – như một số trường hợp từng có – đã ở tuổi 90. Họ không cần phải giàu có, cũng không bắt buộc phải theo một tôn giáo nào.
Tuy nhiên, trên thực tế, trong nhiều năm đầu, chỉ có những người đàn ông da trắng tự do mới được phép tham gia lập pháp. Phụ nữ và các nhóm khác hầu như không có quyền lợi pháp lý. Nhưng theo thời gian, khi luật pháp thay đổi, thành phần Hạ viện cũng thay đổi theo.
Trang web chính thức của Hạ viện Hoa Kỳ ghi nhận: “Thành viên gốc Phi đầu tiên được bầu vào năm 1870. Thành viên gốc Mỹ Latinh đầu tiên nhậm chức năm 1877, thành viên nữ đầu tiên năm 1917, thành viên gốc Á đầu tiên năm 1957, và thành viên nữ gốc Phi đầu tiên năm 1969.”
Những người soạn thảo Hiến pháp cũng quy định nhiệm kỳ của thành viên Hạ viện ngắn hơn nhiều so với tổng thống và thượng nghị sĩ – chỉ 2 năm. Lý do là để buộc các nghị sĩ Hạ viện phải thường xuyên gắn bó với cử tri tại khu vực mà họ đại diện. Nếu không, cử tri sẽ sớm có cơ hội loại họ khỏi vị trí.
Nguyên tắc đại diện theo tỷ lệ
Một trong những ý tưởng cốt lõi khi thành lập Hạ viện là “đại diện theo tỷ lệ.” Ban đầu, mỗi nghị sĩ Hạ viện sẽ đại diện cho 30.000 công dân Mỹ. Điều này cho phép những bang đông dân được gửi nhiều đại diện hơn vào Quốc hội.
Tuy nhiên, việc tính toán dân số của mỗi bang năm 1787 gặp nhiều tranh cãi. Lúc đó, có hơn 650.000 người bị nô lệ tại Hoa Kỳ. Sau nhiều cuộc tranh luận, các nhà lập hiến đã quyết định dân số nô lệ chỉ được tính một phần cho mục đích pháp lý và thuế. Quyết định này được gọi là “thỏa hiệp 3/5.”
Hạ viện đầu tiên của Mỹ có 67 thành viên. Khi dân số tăng, số lượng nghị sĩ cũng tăng: từ 105, rồi 142, và tiếp tục tăng nữa. Sau khi các tu chính án Hiến pháp thời hậu Nội chiến được thông qua, hầu hết những người từng là nô lệ được tính đầy đủ trong dân số của bang.
Sang thế kỷ 20, số ghế Hạ viện tiếp tục tăng cho đến năm 1929, khi luật chính thức giới hạn tổng số thành viên là 435. Hiện nay, trung bình mỗi nghị sĩ Hạ viện đại diện cho khoảng 700.000 người dân.
Thành viên Hạ viện làm gì?
Cùng với các thượng nghị sĩ, các thành viên Hạ viện xây dựng luật pháp quốc gia. Họ cũng giúp đỡ cử tri trong khu vực của mình giải quyết các vấn đề liên quan đến chính phủ.
Ngoài ra, Hạ viện còn có những nhiệm vụ quan trọng khác: họ có quyền điều tra những người có liên hệ với chính phủ nếu bị nghi ngờ sai phạm. Ví dụ, Hạ viện từng điều tra các vụ hối lộ, tham nhũng và lạm quyền.
Trong thập niên 1950, Ủy ban Hoạt động chống Mỹ (House Un-American Activities Committee) đã yêu cầu cung cấp thông tin từ các công dân bị nghi ngờ có hoạt động cộng sản. Nhưng các nhà phê bình cho rằng ủy ban đã đi quá xa. Cuối cùng, Tòa án Tối cao giới hạn quyền điều tra của Quốc hội, chỉ cho phép tập trung vào các vấn đề liên quan đến pháp luật chứ không phải niềm tin cá nhân.
Trong lịch sử, Hạ viện đã khởi tố luận tội các quan chức chính phủ, bao gồm cả tổng thống, hơn 60 lần. Tuy nhiên, chỉ một số ít bị bãi nhiệm. Trong số đó có những thẩm phán liên bang bị cáo buộc say rượu khi xét xử tại tòa.
“Quyền lực túi tiền” và quyền phát động chiến tranh
Các thành viên Quốc hội còn nắm giữ cái gọi là “quyền lực túi tiền” (the power of the purse). Nói cách khác, họ kiểm soát cách chính phủ chi tiêu tiền thuế của người dân.
Trang web Hạ viện giải thích rằng những người viết Hiến pháp muốn việc quyết định chi tiêu phải nằm trong tay đại diện của nhân dân tại Quốc hội.
Tương tự, họ không muốn trao cho tổng thống quyền quyết định một mình trong việc đưa đất nước vào chiến tranh. Họ muốn việc tham chiến phải thật khó khăn, để ngăn ngừa tổng thống phát động chiến tranh vì mục đích chính trị hay cá nhân. Vì vậy, Hiến pháp quy định Quốc hội có quyền tuyên chiến.
Tuy nhiên, trên thực tế, Quốc hội chỉ chính thức “tuyên chiến” 11 lần. Lần cuối cùng là năm 1942. Từ đó đến nay, Quốc hội chỉ phê chuẩn việc sử dụng lực lượng vũ trang thay vì ban bố tuyên chiến chính thức.
