George Walker Bush nhậm chức vào năm 2001 với tư cách là tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ.
Ông có tên gần giống với một vị tổng thống khác – cha ông, George Herbert Walker Bush.
Để đơn giản, người Mỹ đôi khi gọi Bush con là “43,” hoặc đơn giản là “W.” Trong bài này, chúng ta sẽ chỉ gọi ông là Bush.
Bởi vì Bush là một tổng thống gần đây, các nhà sử học vẫn chưa đạt được sự đồng thuận rộng rãi về nhiệm kỳ lãnh đạo của ông.
Nhưng chắc chắn ông sẽ được nhớ đến vì đã đối diện với một trong những thách thức lớn nhất mà bất kỳ tổng thống nào từng gặp phải: các cuộc tấn công nhằm vào Hoa Kỳ vào ngày 11 tháng 9 năm 2001.
Tuổi thơ
George Bush sinh ra tại bang Connecticut, vùng Đông Bắc. Nhưng cha mẹ ông sớm chuyển đến bang Texas ở phía Tây Nam. George lớn lên ở đó và coi Texas là quê hương.
Gia đình Bush có truyền thống lâu dài trong chính trị. Ông nội của Bush là thượng nghị sĩ. Cha ông từng giữ nhiều chức vụ công quyền. Theo một cách nào đó, George cũng đã được chuẩn bị cho sự nghiệp chính trị.
Ông theo học cùng trường nội trú tư thục với cha mình. Sau đó, giống như cha và ông nội, George học đại học tại Yale. Ông cũng từng tham gia một số chiến dịch chính trị. Nhưng ông nói rằng khi đó mình không nghĩ sẽ theo đuổi chính trị.
Thay vào đó, ông lấy bằng kinh doanh tại Harvard và làm việc cho một công ty dầu khí ở Texas. Về sau, ông tự thành lập công ty dầu riêng.
Bush kết hôn với Laura Welch, một giáo viên và thủ thư trong thị trấn quê nhà. Họ có hai con gái sinh đôi là Barbara và Jenna.
Trong những năm tháng trưởng thành này, Bush bắt đầu thay đổi. Ông thường xuyên đi nhà thờ Tin Lành. Ông quyết định ngừng uống rượu vì điều đó gây ra nhiều vấn đề trong cuộc sống cá nhân. Và ông chuyển sự chú ý sang chính trị.
Bush thất bại trong lần tranh cử đầu tiên vào Quốc hội. Vì thế, một thời gian sau ông tập trung vào kinh doanh và hỗ trợ sự nghiệp chính trị của cha mình.
Nhưng đến năm 1992, cha ông thất bại trong cuộc tái tranh cử tổng thống. Bush con thấy có cơ hội để quay lại chính trường. Năm 1994, ông ra tranh cử thống đốc Texas. Thật bất ngờ, ông giành chiến thắng.
Bốn năm sau, ông tái đắc cử với tỷ lệ áp đảo. Nhiều cử tri thích hình ảnh mà ông gọi là “người bảo thủ nhân ái.” Nói cách khác, ông muốn dùng những ý tưởng truyền thống của Đảng Cộng hòa để giúp xã hội.
Sau hai nhiệm kỳ thành công ở Texas, Bush hướng đến chiếc ghế tổng thống. Năm 2000, ông tranh cử với phó tổng thống khi đó, Al Gore. Kết quả phải mất hơn một tháng sau bầu cử mới được công bố – thường thì chỉ vài giờ sau bầu cử đã có kết quả.
Hai bên tranh cãi gay gắt về quá trình kiểm phiếu tại bang Florida. Cuối cùng, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ra phán quyết yêu cầu dừng việc kiểm phiếu lại. Bush giữ được lợi thế và trở thành tổng thống.
Nhiệm kỳ tổng thống
Bush bước vào Nhà Trắng với mong muốn áp dụng những ý tưởng ông từng theo đuổi ở Texas cho cả nước. Ví dụ, ông cho phép các tổ chức tôn giáo nhận tài trợ từ chính phủ và đặt ra tiêu chuẩn quốc gia cho các trường công.
Những chính sách này được nhiều cử tri ủng hộ, nhưng cũng làm dấy lên tranh cãi vì thách thức hai truyền thống của Mỹ: sự tách biệt giữa nhà thờ và nhà nước, cũng như quyền tự quản của trường công.
Đối với nhiều tổng thống, các chính sách này có thể đã là di sản. Nhưng đầu nhiệm kỳ, Bush phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng định hình phần lớn thời gian cầm quyền của ông.
Ngày 11 tháng 9 năm 2001, những kẻ không tặc liên quan đến al-Qaeda chiếm giữ bốn chiếc máy bay. Chúng cố tình lao hai máy bay vào tòa tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York, khiến hơn 2.700 người thiệt mạng.
Một chiếc khác lao vào Lầu Năm Góc, trụ sở quân sự của Mỹ gần Washington, DC, giết khoảng 200 người.
Chiếc thứ tư định lao vào một mục tiêu quan trọng khác, nhưng hành khách chống trả. Máy bay mất kiểm soát và rơi xuống cánh đồng ở Pennsylvania. Tất cả 44 người trên máy bay đều thiệt mạng.
Sáng hôm đó, Bush đang thăm một trường tiểu học ở Florida. Ông nhận tin dữ khi đang đọc sách cùng các em nhỏ.
Cuối ngày, Bush phát biểu trước toàn quốc, tuyên bố Mỹ sẽ đáp trả cả các nhóm khủng bố lẫn những quốc gia dung túng chúng.
Trong những năm tiếp theo, Bush thực hiện nhiều bước để xây dựng chiến lược an ninh quốc gia mới: thành lập Bộ An ninh Nội địa, cải tổ cơ quan tình báo, và tái cấu trúc quân đội Mỹ.
Ông cũng đưa quân Mỹ vào Afghanistan nhằm tiêu diệt mạng lưới khủng bố, đặc biệt nhắm đến Osama bin Laden – kẻ chủ mưu vụ 11/9.
Ban đầu, chiến dịch tại Afghanistan thành công, nhưng kéo dài suốt thời gian Bush làm tổng thống. Bin Laden không bị bắt trong nhiệm kỳ của ông.
Năm 2003, Bush mở thêm một mặt trận khác trong cái gọi là “cuộc chiến chống khủng bố.” Ông và các quan chức tuyên bố nhà lãnh đạo Iraq, Saddam Hussein, đang phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt và có quan hệ với khủng bố, đe dọa người Mỹ và nhiều quốc gia khác.
Khi Hussein từ chối rời bỏ quyền lực, Mỹ và Anh phát động không kích vào Baghdad. Quân tiếp viện sau đó lật đổ chế độ Hussein nhanh chóng.
Nhưng không tìm thấy vũ khí hủy diệt hàng loạt nào.
Trong suốt phần còn lại nhiệm kỳ, quân Mỹ vẫn hiện diện tại Iraq. Bush hứa rằng Mỹ sẽ ổn định đất nước và giúp người dân Iraq xây dựng một nền dân chủ.
Di sản
Nhiệm kỳ của George W. Bush còn quá gần để có thể đánh giá đầy đủ tác động. Nhưng vẫn có những bằng chứng về phản ứng của công chúng thời đó.
Sau vụ 11/9, ông nhận được mức ủng hộ cao kỷ lục: 90% dân chúng hài lòng với sự lãnh đạo của ông.
Ông tái đắc cử năm 2004. Nhưng sau đó, mức tín nhiệm dần sụt giảm.
Đến cuối nhiệm kỳ hai, ông có mức tín nhiệm thấp nhất trong số các tổng thống: chỉ 33%.
Kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. Nhiều người phản đối mạnh mẽ quyết định xâm lược Iraq. Và một số chỉ trích chính phủ Bush phản ứng quá chậm sau khi cơn bão Katrina tàn phá New Orleans và vùng duyên hải Vịnh Mexico.
Kể từ khi rời Nhà Trắng năm 2009, tỷ lệ ủng hộ của Bush – giống như nhiều tổng thống khác – đã tăng trở lại. Ông phần lớn tránh xuất hiện trước công chúng, dành thời gian chơi thể thao, làm từ thiện và đọc sách lịch sử Mỹ.
Ông cũng bắt đầu một sở thích mới: hội họa. Bush đã vẽ hàng chục bức chân dung các cựu binh để vinh danh sự phục vụ của họ trong quân đội.
